Gemeenten mogen niet zomaar een Wmo-aanvraag afwijzen omdat ze van mensen verwachten dat zij van tevoren al rekening houden met hun eigen toekomstige hulpvraag. KBO-PCOB beschouwt de uitspraak die de Centrale Raad van Beroep (CRvB) hier eind augustus over deed als een mijlpaal in de uitvoering van de Wmo en een belangrijke overwinning voor ouderen die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen.
Wie herinnert zich nog het 91-jarige KBO-lid uit Alphen aan den Rijn? Hij werd landelijk nieuws omdat hij een botte afwijzing kreeg op zijn verzoek voor een traplift. Volgens de gemeente had hij kunnen voorzien dat hij ouder zou worden en had hij kunnen verhuizen naar een geschikte woning. KBO-PCOB sprak en twitterde schande over deze gang van zaken. Vervolgens kreeg de betrokkene van een fabrikant een traplift aangeboden.
In oktober 2015 vroeg een oudere dame uit Noordenveld (Drenthe) eveneens een traplift aan op grond van Wmo 2015. Zo wilde ze met haar toenemende beperkingen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Ook Noordenveld wees de aanvraag af omdat de vrouw had kunnen voorzien dat zij problemen zou krijgen bij het gebruik van haar woning. Zij had volgens de gemeente zelf maatregelen moeten nemen om de hulpvraag te voorkomen.
Mijlpaal in uitvoering Wmo
In hoger beroep bij de CRvB, één van de drie hoogste bestuursrechters in Nederland, heeft de betrokken inwoonster tegen de afwijzing aangevoerd dat met de weigering van een traplift geen recht wordt gedaan aan haar medische, sociale en financiële omstandigheden.
Op 22 augustus deed de CRvB uitspraak. De rechter oordeelde dat de gemeente de traplift op onjuiste gronden heeft afgewezen. De gemeente moet de aanvraag nu opnieuw beoordelen.
KBO-PCOB-directeur Manon Vanderkaa is blij met de uitspraak: “Dat de rechter de gemeente heeft teruggefloten is een mijlpaal in de uitvoering van de Wmo. Deze overwinning levert belangrijke jurisprudentie op in het belang van ouderen die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen.”
Afwijzing van aanvragen zoals in Noordenveld zou tot gevolg hebben dat mensen die ouderdomsgebreken krijgen vrijwel nooit meer aanspraak kunnen maken op maatwerkvoorzieningen als een traplift. De wetgever heeft echter nooit uitsluiting van ouderen beoogd. Manon Vanderkaa: “Ook al weten ouderen dat sommige beperkingen ernstiger worden en dat er in de toekomst hulpmiddelen nodig zijn, dan mag dat geen reden zijn voor gemeenten om maatwerkaanvragen voor de Wmo af te wijzen.”
Ondeugdelijke overwegingen
De Centrale Raad van Beroep oordeelt dat de gemeente ondeugdelijke overwegingen heeft gebruikt om de aanvraag af te wijzen. Van burgers mag bij het beoordelen van een Wmo-aanvraag wél een zekere mate van zelfredzaamheid worden verwacht. Maar van de burgers mag niet worden verwacht dat ze rekening houden met toekomstige, onzekere gebeurtenissen in de gezondheidstoestand, zodat ze uiteindelijk geen beroep op de Wmo hoeven te doen.
In juridisch jargon: de hulpvraag was misschien voorzienbaar, maar van de cliënt kon niet worden geëist maatregelen te treffen die de hulpvraag overbodig maakt. Wel kunnen voorzieningen worden geweigerd als een burger tot een aanschaf of een verhuizing overgaat zonder rekening te houden met zijn beperkingen en de te verwachten ontwikkelingen daarvan.
