7‐Puntenplan om te voorkomen dat 65‐plussers op de Eerste Hulp belanden
Voor oudere patiënten moet hun zorg zo dichtbij mogelijk georganiseerd worden. Op het juiste moment, op de juiste plek, door de juiste zorgverlener. Dat is nog lang geen realiteit. Zo was er in 2016 een toename van 19% van 65‐plussers op de Spoedeisende Eerste Hulp (SEH). De berichten hierover houden aan in 2017. De tweede lijns acute keten blijft verstopt.
KBO‐PCOB doet daarom zeven verbetervoorstellen die hoofdzakelijk betrekking hebben op versterking van een seniorvriendelijke eerste lijn.
- 1. Meer aandacht voor preventie en vroegsignalering
Veel ouderen belandden vanwege een valpartij (breuken, kneuzingen), longontsteking of alcoholmisbruik op de SEH. Dit zijn aandoeningen en situaties die deels door vroegsignalering en preventie voorkomen kunnen worden.
Concrete maatregelen:- Maak werk van voorlichting omtrent veilige omgeving thuis om valpartijen te voorkomen.
- Verbeter de signalering van valrisico’s door eerstelijnszorgverleners.
- Doe jaarlijks een medicatiebeoordeling bij ouderen die veel medicijnen gebruiken. Houd de medicatiebeoordeling buiten het eigen risico. Goed afgestemde medicatie vermindert het
valgevaar fors. - Maak een vaccin tegen longontsteking bereikbaar en toegankelijk bij de huisartsenpraktijk.
- Start een gerichte campagne tegen alcoholmisbruik op latere leeftijd.
- 2. Betere monitoring door de huisartsenpraktijk
De huisarts heeft tijd, kennis en kunde van problematiek van ouderen. Kwetsbaarheid ontstaat vaak geleidelijk, functies gaan langzaam achteruit. Vaak onderkennen ouderen zelf noch de huisarts de achteruitgang en kwetsbaarheid. Door het risico op kwetsbaarheid tijdig te onderkennen, kan er vroeger ondersteuning komen.
Concrete maatregelen:- Vorm kleinere huisartsenpraktijken waardoor huisartsen meer tijd en aandacht kunnen geven aan monitoring van oudere patiënten. Ze kunnen dan ook beter gehoor geven aan niet‐pluisgevoelens van familie en vrijwilligers.
- Werk toe naar een programmatische zorg voor ouderen met complexe problematiek, naar
analogie van de ketenzorg rond diabetes en COPD.
- 3. Goede doorverwijzing op huisartsenpost
Er zijn nogal wat knelpunten bij de huisartsenpost. Zo zijn de gegevens van veel ouderen niet bekend. Bij zorgverleners op de huisartsenpost is niet altijd voldoende kennis aanwezig over complexe problematiek van ouderen. Bovendien vindt te weinig opheldering van de zorgvraag plaats, waardoor ouderen vaak onnodig naar de Spoedeisende Eerste Hulp gestuurd worden. Hierdoor lopen ouderen onbedoelde schade op, zoals functieverlies.
Concrete maatregelen:- Als kennis niet aanwezig is, wordt de Specialist Ouderengeneeskunde of klinisch geriater geconsulteerd.
- Zorgverleners zijn op de hoogte van de tijdelijk noodopvangmogelijkheden en eerstelijns bedden.
- 4. Voldoende opname‐ en herstelbedden
Tijdelijke acute opvangbedden, bedoeld voor een korte opname of herstel, zijn nog lang niet voldoende beschikbaar en vindbaar.
Concrete maatregel:- Realiseer voldoende opvangbedden in de regio en zorg dat deze vindbaar zijn voor
zorgverleners. - Maak ook bij ouderen en hun naasten bekend dat de mogelijkheid er is om onder begeleiding van een huisarts tijdelijk ergens anders te herstellen.
- Realiseer voldoende opvangbedden in de regio en zorg dat deze vindbaar zijn voor
-
5. Wijkverpleging: één aanspreekpunt
De wijkverpleegkundige heeft een belangrijke rol bij de zorg thuis. Maar ook bij een gecoördineerde overgang vanuit het ziekenhuis naar de thuissituatie.
Concrete maatregelen:- De wijkverpleegkundige treedt op als casemanager voor het gehele behandeltraject in de eerste en tweede lijn.
- De wijkverpleegkundige heeft doorzettingsmacht om zaken in het sociale domein, bijvoorbeeld Wmo‐hulpmiddelen, te regelen.
- 6. Multidisciplinaire samenwerking/ketenbenadering/substitutie
Ouderenzorg vraagt om intensieve samenwerking. Er wordt een correlatie gezien tussen bezuiniging Wmo gemeenten en toename spoedopname. Bij ouderen met complexe problematiek zijn veel zorgverleners en overheden betrokken. Alle ketenpartners inclusief gemeenten moeten samen afspraken maken.
Concrete maatregel:- Er komen samenwerkingsafspraken over continuïteit van zorg.
- 7. Seniorvriendelijke Eerste Hulp
In het ziekenhuis kan veel goed, maar ook veel fout gaan met oudere patiënten. Veel hangt af van goede afspraken. Binnen ons project Keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis omschrijven we de eisen waaraan een Spoedeisende Eerste Hulpafdeling moet voldoen om seniorvriendelijk te zijn.
Concrete maatregelen:- Houd rekening met de fysieke beperkingen van ouderen en aandacht voor kwetsbaarheid (denk aan het risico op een delier).
- Bij aangetoonde kwetsbaarheid wordt de klinisch geriater, internist ouderengeneeskunde of
verpleegkundig specialist geriatrie betrokken bij het (niet)behandelbeleid. De SEH beschikt over actuele werkafspraken met andere zorgaanbieders gericht op de 24/7‐mogelijkheid tot plaatsing in een h erstelomgeving of op een geriatrische revalidatie afdeling alseen ziekenhuisopname ongewenst is. - Er vindt bij binnenkomst een screening plaats op ouderenmishandeling. Een oudere patiënt wordt zo snel mogelijk in staat gesteld te eten en drinken.
- De (ervaren) wachttijd van (kwetsbare) ouderen wordt beperkt, onder meer met inzet van vrijwilligers.
- De SEH beschikt over de mogelijkheid om ouderen met complexe problematiek te laten verblijven in een eenpersoonskamer (met begeleider) gedurende de onderzoeksperiode.
- Bij vertrek naar huis wordt informatie mee gegeven om opname te voorkomen.
Juli 2017, Ellen Willemsen KBO‐PCOB
